રાજ્ય - ઉત્તરપ્રદેશ

ઉત્તરપ્રદેશ

• સીમાઓ :- પશ્ચિમમાં રાજસ્થાન, ઉત્તર પશ્ચિમમાં દિલ્લી અને હરિયાણા, ઉત્તરમાં ઉત્તરાખંડ અને નેપાળ દેશ, ઝારખંડ , દક્ષિણ પૂર્વમાં મધ્યપ્રદેશ સરહદ આવે છે.
• ક્ષેત્રફળ :- ૨,૩૮,૫૬૬ (ચો.કિ.મી)
• દેશમાં સ્થાન :- પ્રથમ
• સ્થાપના :- તા. ૨૬/૦૧/૧૯૫૦ (સ્થાપના દિવસ- પહેલી નવેમ્બર ૧૯૫૬)
• પાટનગર :- લખનૌ
• હવાઈ મથકો :- લખનૌ, કાનપુર, અલાહાબાદ, વારાણસી, આગ્રા, ઝાંસી, બરેલી, ગાઝીયાબાદ, ગોરખપુર, સહરાનપુર, રાયબરેલી
• રાજ્યપાલ :- રામનાઈક
• મુખ્યમંત્રી :- શ્રી આદિત્યનાથ યોગી
• ડે. મુખ્યમંત્રી :- કેશવપ્રસાદ મૌર્ય અને દિનેશ શર્મા
• સ્પીકર :- હરીદાઈ નારાયણ
• રાજભાષા :- હિન્દી,ઉર્દૂ
• રાજ્ય પક્ષી :-સારસ
• રાજ્ય પશુ :- હરણ
• રાજ્ય વૃક્ષ :- સાલ
• રાજ્ય ફૂલ :-આસોપાલવ
• રાજ્ય નૃત્ય :-કથક ,કજરી, નૌટંકી,રાસલીલા
• રાજ્ય રમત :-હોકી
• રાજ્ય ચિન્હ :- માછલી અને તીર કમાન
• હાઈકોર્ટ :- અલ્હાબાદ (ખંડપીઠ-લખનૌ) (સ્થાપના :-તા.૧૧/૬/૧૮૬૬)
• રાજ્યમાં કુલ ન્યાયાધીશોની સંખ્યા :- ૯૧
• મુખ્ય ન્યાયાધીશ :- બાબાસાહેબ ભોંસલે
• કુલ વસ્તી :- ૧૯,૯૮,૧૨,૩૪૧ (૨૦૧૧)
• વસ્તી ક્રમ :-પ્રથમ
• વસ્તી ગીચતા :-૮૨૯
• જાતિ પ્રમાણ :- ૯૧૨
• સાક્ષરતાનો દર :- ૬૮.૭૨%
• લોકસભાની સીટો :- ૮૦
• વિધાનસભાની સીટો :- ૪૦૩ (૪૦૨ + ૧ એગ્લો ઇન્ડિયન)
• વિધાન પરિષદ બેઠકો :- ૧૦૦ (૯૯ + ૧ એગ્લો ઇન્ડિયન)
• રાજ્યસભાની સીટો :- ૩૧
• જીલ્લાની સંખ્યા :-૭૫(સૌથી મોટો જિલ્લો લખીમપુર અને સૌથી નાનો જિલ્લો સંત રવિદાસનગર છે.)
• તાલુકાની સંખ્યા :- ૩૩૨
• મહાનગર :-કાનપુર, વારાણસી, આગ્રા, પ્રયાગ, ગાઝિયાબાદ, અલીગઢ, ઝાંસી, મથુરા, અયોધ્યા, ગોરખપુર,લખનૌ, રાયબરેલી,
• મુખ્ય પાક :-
• મુખ્ય ઉધોગ :- ( ૫,૨૧,૮૩૫ લઘુ ઉદ્યોગો, ૬૮ કાપડની મિલો અને ૩૨ ઓટોમોબાઈલ કારખાનાઓ છે.)
• ચર્મઉદ્યોગ (કાનપુર)
• ખાતર(ફૂલપુર, ગોરખપુર)
• ગરમ કાપડ ( કાનપુર)
• કાચઉદ્યોગ( ફીરોઝાબાદ)
• ઈલેક્ટ્રોનિક ઉદ્યોગ ( ગાઝિયાબાદ)
• એલ્યુમીનીયમ( રેણુકોટ)
• ખાંડ ઉદ્યોગ ( કાનપુર, લખનૌ, ગોરખપુર)
• ડેરી ઉદ્યોગ (કાનપુર અને અલીગઢ)
• સિમેન્ટ ઉદ્યોગ (કજરાહટ)
• ખનીજ :- ફોસ્ફોરાઈટ્સ( લલિતપુર જીલ્લો)
• રાષ્ટ્રીય નેશનલ પાર્ક :- જીમ કોરબેટ નેશનલ પાર્ક (રામગંગા), દૂધવા નેશનલ ઉદ્યાન (લખીમપુર)
• મુખ્ય નદીઓ :- ભાગીરથી, રિહાન્દ,રામગંગા,ગંગા, ગોમતી, ઘાઘરા, ગંડક, બેતવા, શારદા, ચંબલ, સિંધ,કેન અને સોન
• પર્વતો :- વિંધ્ય, શિવાલિક અને કૈમૂર
• પરિયોજનાઓ :- તેહરી પરિયોજના,રામગંગા પરિયોજના
• સડકોનો વિસ્તાર :- કુલ ૧,૧૮,૯૪૬ કિ.મી.
• જળાશય ડેમ (સરોવર) :-
• જાહેર સાહસો :-
• ઇન્ડીયન ઓઈલ કોર્પોરેશન લિ.(O.C),મથુરા
• ઇન્ડિયન ટેલિફોન ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિ., નૈની
• ડીઝલ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડીયા લિ.,વારાણસી
• ફર્ટીલાઈઝર કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડીયા, ગોરખપુર
• ભારત ઇલેક્ટ્રોનિકસ લિ.( BEL) , ગાઝીયાબાદ
• નેશનલ થર્મલ પાવર કોર્પોરેશન(NTPC), સિંગરોલી)
• જોવાલાયક સ્થળો :-તાજમહેલ (આગ્રા) સલીમ ચિશ્તી દરગાહ(ફતેહપુર સીકરી), વારાણસી, ગોરખપુર, અયોધ્યા,ઝાંસી, લખનૌ,હરિદ્વાર, કેદારનાથ, પ્રયાગ,કાશી, ગોકુળ-મથુરા, ચિત્રકૂટ , સારનાથ, કુશીનગર, પ્રતાપગઢ,વૃંદાવન, ગોકુલ,સંત કબીરનગર
• મહત્વની યોજનાઓ :-
• ભાગ્યલક્ષ્મી યોજના (ગરીબ પરિવારમાં પુત્રીના જન્મ થતાં રૂ. ૫૦,૦૦૦ના બોન્ડ અને માતાને રૂ.૫૧૦૦/- આપવામાં આવે છે.)
• વિશેષ માહિતી :-
• ભારતનું સૌથી વધુ વસ્તીગીચતાધરાવતું રાજ્યમાંનું એક છે.
• ઉત્તરપ્રદેશ ભારતની ઉત્તરે આવેલું રાજ્ય છે. તેનો ઈતિહાસ ૪૦૦૦ વર્ષ પુરાણો છે.
• વારાણસી નજીક સારનાથનું ચૌખંડી સ્તૂપ જ્યાં ભગવાન બુદ્ધે પ્રથમ ઉપદેશ આપ્યો હતો.
• ત્રેતાયુગમાં ભગવાન વિષ્ણુ અવતાર શ્રીરામચંદ્રજીએ અયોધ્યા અત્યારે ફૈઝાબાદ જીલ્લોમાં જન્મ લીધો હતો. ભગવાન રામ ચૌદ વર્ષ વનવાસ પ્રયાગ અને ચિત્રકૂટ વગેરે વિસ્તારમાં વિતાવ્યો હતો.
• ઉત્તરપ્રદેશના પ્રથમ મહિલા મુખ્યમંત્રી સુચિતા કૃપલાણી (૧૯૬૩) અને પ્રથમ મહિલા રાજ્યપાલ સરોજીની નાયડુ (૧૯૪૭) હતા.
• નોયડા અને લખનૌ ઇન્ફર્મેશન ટેકનોલોજી ક્ષેત્રે ખૂબ જ આગળ છે.
• કાનપુરમાં ગ્રીનપાર્ક સ્ટેડીયમ આંતરરાષ્ટ્રીય કક્ષાનું સ્ટેડીયમ છે. આ ઉપરાંત વિશ્વમાં ચામડાના ચંપલ માટે પ્રખ્યાત છે.
• અલ્હાબાદમાં ગંગા, જમુના અને સરસ્વતી નદીનો સંગમ થાય છે.
• વિશ્વની સૌથી મોટી હનુમાનજીની ૧૧૦ ફૂટ ઊંચાઈ ધરાવતી મૂર્તિ સીતામઢીમાં આવેલી છે.
• પ્રથમ આર્યુવેદિક દવા ઉદ્યોગ માટે હરદોઇ જિલ્લામાં ન્યુ ઈન્ડીયા ફાર્માસિસ્ટલની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.
• ઉત્તરપ્રદેશમાં સોનભદ્ર જીલ્લો દેશનો એકમાત્ર એવો જીલ્લો છે કે જેને ચાર પ્રદેશોની સીમાઓ ધરાવે છે.
• ઉત્તરપ્રદેશના પ્રથમ રાજ્યપાલ હોરમસજી મોદી (૧૯૫૦)માં હતા.
• સંત કબીરની સમાધી સંત કબીરનગરમાં આવેલી છે.
• રામાયણના રચયિતા મહર્ષિ વાલ્મિકી તથા રામચરિતમાનસના રચયિતા ગોસ્વામી તુલસીદાસની જન્મભૂમિ છે
• મથુરામાં ખનીજતેલ શુદ્ધીકરણ (રીફાઈનરી) આવેલી છે.